رصدخانه شهری

معرفی مفهوم رصد خانه های شهری

مفهوم رصدخانه شهری شامل ایجاد نمایی از زندگی انسان است که این امر نتیجه هدایت افکار و اندیشه های افرادی چون جان کامن، جک دنگرموند و سائل اورمن است. در واقع می توان گفت هدف این است که بتوان یک محتوای جامعی از اطلاعات کلیه شهرهای موجود در سراسر جهان ارائه داد. با استفاده از نقشه های دیجیتالی، به راحتی می توان به مقایسه وضعیت شهرها پرداخت تا به این ترتیب اطلاعات بیشتری از شهرها که بر روی زندگی مردم اثر گذار است بدست آورد.

با استفاده از محاسبات ابری و فناوری نمایش پیشرفته و مجموعه غنی اطلاعات موجود، مردم به راحتی می توانند به تاثیر موقعیت یک شهر بر زندگی شان پی ببرند. علاوه براین آن‌ها به راحتی می توانند به مقایسه داده های بدست آمده از شهرها بپردازند.

هدف از تاسیس رصد خانه شهری علاوه بر پایش اطلاعات حوزه مدیریت شهری، مشارکت سایر دستگاه ها در این حوزه بشمار می رود تا زمینه برای هم افزایی در حوزه فناوری اطلاعات فراهم شود و بستر یکپارچه اطلاعات در شهرها به وجود آید.

برنامه‌ی نظارت شهری شامل دوجزء اصلی است:

 1- نمایش ابعاد همه جانبه

 مظور از نمایش ابعاد همه جانبه، این است که رصدخانه‌ی شهری به شکل منحصر به فردی کلیه‌ی اطلاعات پیرامون یک منطقه را فراهم می کند. که این اطلاعات به شکل داده های پویا، نقشه های معتبر و مطالب مرتبط ارائه می شوند.

 2- وب سایت های تعاملی

 یک وب سایت توانمند ستون اصلی اطلاعات است تا به سادگی به ارائه مطالب پیرامون موضوع خاص بپردازند. این وب سایت ها معمولاً به شکل بسیار ساده در دسترس عموم مردم قرار گیرد.

اصولاً در نمایشگاه های برگزار شده توسط رصدخانه های شهری معمولاً ویژگی های همه جانبه 5 تا 10 شهر به شکل مقایسه‌ای ارائه می شود که این اطلاعات بر روی صفحات مانیتورهای بزرگ نمایش داده می شود. (اطلاعات هر شهر بر روی یک صفحه نمایشگر نمایش داده می شود.) ایستگاه های کامپیوتری در این این نمایشگاه ها به بازدید کنندگان امکان تعامل بین نقشه‌ی شهرها را می دهد. بسیاری از قابلیت های این نمایشگاه ها از طریق وب سایت رصد خانه‌هایی شهری که شامل نقشه ها، برنامه ها و محتوای داده ها است به راحتی در دسترس افراد قرار خواهند گرفت.

انواع بسیار متنوعی از نقشه ها در این نمایشگاه ها و نیز بر روی وب سایت مورد نظر به نمایش گذاشته می شوند. نقشه های دو بعدی و سه بعدی از محل مورد نظر همراه با رنگ های متنوع، به همراه مجموعه جامعی از اطلاعات منطقه ای به شکل یک حلقه منسجم به عموم مردم ارائه می شود.

یکی از ویژگی های عکس برداری 3 بعدی و تهیه نقشه سه بعدی شهر آن است که امکان محاسبات دقیق را فراهم می کند چرا که با نقشه جدید آن شهر می توان عوارض شهری همچون پیاده رو، سواره رو، جدول، جوی آب، فضای سبز و ... را استخراج کرده و از این اطلاعات استفاده کرد.

یکی از مهمترین مأموریت‌های رصدخانه¬های شهری کنترل و پایش طرح تفصیلی است. با استفاده از آن می‌توان روند رشد شهر و تأثیر طرح را بر آن بررسی کرده و پیشنهادات بازنگری را برای آن ارائه نمود.

اما چشم انداز رصد خانه های شهری، ترویج گفتمان از طریق تجسم الگوهای فیزیکی، جمعیتی، فرهنگی و شهری است. در مزکز رصدخانه های شهری مقایسه بین نقشه های مناطق مختلف صورت گرفته که این مقیاس ها به شکل ابزارهای دیجیتالی در نمایشگاه ها به نمایش در می آیند. مقایسه نقشه های موجود در رصد خانه های شهری اجازه‌ی نقطه به نقطه‌ی شهرها را فراهم می کند. بنابراین رصدخانه شهری ابزاری برای ایجاد مدیریت یکپارچه شهری بوده و در واقع می توان گفت همه دستگاه‌ها نیاز دارند که لایه‌های مختلف شهری به زبان واحدی برسند و رصدخانه شهری این امکان را فراهم می‌آورد تا این زبان واحد در میان سازمان‌های مسئول در مدیریت شهر ایجاد شود.

اطلاعات این نقشه ها به صورت ایده آل و با در نظر گرفتن اطلاعات ساختاری مخصوصاً با استفاده از ESRI و در قالب استاندارد از طریق وب سایت رصد خانه های شهری ارائه می شوند. عنصر کلیدی در اینجا، به اشتراک گذاشتن صفحه نمایش کلیه‌ی شهرها است به طوریکه کلیه داده ها به شکلی رایج ارائه شده و افراد بتوانند به مقایسه بین شهرها بپردازند.

رصدخانه های شهری چه کمکی به شهرها می کنند؟

بزرگترین و تاثیرگذارترین شهرهای جهان، اطلاعات تجربی شان از معماری به کار رفته در آن ها از طریق GIS ارائه می کنند. اطلاعاتی در خصوص سیاست و شهر نشینی به صورتی که بتوان آن ها را به مقایسه کرد وجود ندارد. برخی شهرها در حال حاضر آمادگی خود را جهت رفع این مشکل اعلام کرده اند. این شهرها با مشارکت شهروندان، افراد توانمند، تشکیلات و جامعه جهانی توانمندتر می شوند. آن ها همچنین بر یک سری پروژه های رویایی در آینده تمرکز می کنند که می تواند در نهایت توسط درک فرد از آن پروژه به حقیقت تبدیل شوند.

شهرهای که در لیست رصدخانه های شهری هستند معیارهایشان از قبیل موقعیت جغرافیایی، جمعیت، نرخ رشد، ارزش تاریخی و فرهنگی شهر و پیشرفت های تکنولوژی بررسی می شوند.

با مشارکت شهرها در ر رصد خانه های شهری، شهرها با استفاده از قابلیت های GIS به راحتی می توانند به کلیه داده های مورد نظر دسترسی داشته اشند. این مشارکت یک فرصت بی هزینه است که استفاده اطلاعات جغرافیایی را به شکل ابر گونه در اختیار افراد قرار می دهد. همچنین حضور شهرها در یک شبکه‌ی جهانی باعث می شود که آن ها با همکاری و مشارکت یکدیگر به مقایسه الگوی شهرهای مختلف پرداخته و به این ترتیب یک الگوی شهری استاندارد و مشترک را به وجود آورند.

شهرها به راحتی می توانند در این مشارکت شرکت کنند. ESRI از این اطلاعات جهت ایجاد یک الگوی مشترک و هماهنگ و ارائه یک نقشه استاندارد و قابل اعمال در کلیه شهرها استفاده می کند. این اطلاعات می تواند در افراد تحریکی ایجاد کرده رصد خانه‌ی شهری در پروژه های زیر می تواند خدماتی ارائه دهد:

• پوشش های کاربردی و منطقه بندی نواحی

• جمعیت با کوچکترین واحد سرشماری

• سالمند با کوچکترین واحد سرشماری

• میزان درآمدها با با کوچکترین واحد سرشماری

• اندازه‌ی خانه ها

• مسکن های مقرون به صرفه با کوچکترین واحد سرشماری

• انواع مسکن ها

• آمار جنایت

• سطوح آموزشی

• مشارکت نیروی کار

• ایجاد شبکه بندی در خیابان ها با توجه به محدودیت سرعت و حجم ترافیک

• شبکه های حمل و نقل عمومی (قطار، مترو، اتوبوس، تاکسی و ...)

• بررسی خطوط کشتی و حجم مسافر

• خطوط هوایی و حجم مسافران

• محل احداث ایستگاه های آتش نشانی

• اجرای قانونی با تمرکز بر تعداد کارکنان شاغل در محل

• محل احداث بیمارستان ها و نیز اعمال موقعیت هایی برای مراقبت های ویژه از بیماران

• ایجاد اتاق های اظطراری به همراه تعداد کافی تخت

• احداث مدارس و دانشگاه

• ارائه امکانات ورزشی از قبیل احداث استادیوم، مراکز آبی و ...

• احداث اماکن مذهبی مانند مساجد، کلیسا ها، صومعه ها، معابد، زیارتگا ها و ...

• احداث اماکن فرهنگی مورد علاقه افراد مانند موزه ها، سالن های تئاتر، بازارها، رصدخانه ها

• ایجاد کتاب خانه های عمومی

• ایجاد ساختمان هایی با قابلیت FOOT PRINT

• احداث فضا هایی عمومی باز مانند پارک ها، باغ، سواحل، جنگل و ...

• ایجاد امکانات نظامی

• ایجاد امکانات برای زندانیان

• ایجاد ایستگاه های کنترل کیفیت هوا

• ایجاد مراکز بهداشتی بزرگ و با امکانات کافی و نیز دسته بندی زباله ها برای آلودگی کمتر

• ایجاد تجهیزات تامین آب سالم

• ایجاد شبکه های پرقدرت تولید برق

• ساخت و سازهای جدید

جمع بندی

رصدخانه های شهری یک درک نسبی برای افراد از جهان را فراهم می کند که از طریق تجزیه و تحلیل منحصر به فرد تک تک شهرها می توان به درکی درست از جامعه جهانی رسید. نقشه های تعاملی و نیز مجموعه اطلاعات استاندارد به کاربران این امکان را می دهد که به کلیه‌ی جوانب زندگی آگاه باشند. رصدخانه های شهری از سه طریق امکانات خود را به افراد ارائه می کنند:

 1- برپایی نمایشگاه

 2- راه اندازی وب سایت

3- از طریق برنامه های کاربردی.

این سه مورد به صورت هماهنگ جهت آگاهی مردم از زندگی مورد استفاده قرار می گیرند.

 

منبع: رصدخانه علم و فناوری شاخص پژوه